Endüstri Mühendisliğinde bir Duayyen, Müjgan ÇETİN

Kırk yıla yakındır, Türk Sanayisine katkıları ile bir çok ilke imza atan duayyen bir Endüstri Mühendisini konuk ettik bu sayımıza. Güler yüzü, hiç bitmeyen enerjisi ve girişimcilik ruhu ile özellikle gençlere ve kadınlara sürekli ilham veren Müjgan Çetin, meslek hayatında ve sosyal sorumluluk projelerinde yaptığı önemli çalışmaları, amaçlarını, hedeflerini bizlerle paylaştı.

Kendinizi kısaca tanıtabilir misiniz?

ODTÜ Endüstri Mühendisliği mezunuyum. Sonrasında Yeditepe Üniversitesi MBA programından ‘Güneş Enerjisinin Ekonomiye Etkisi’ konulu tezimle mezun oldum. Şimdi de; İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü son sınıf öğrencisiyim. Kısaca, profesyonel öğrenciyim ve öğrenmeyi öğrenmeyi seviyorum.

Profesyonel iş hayatımda uzun yıllar ARÇELİK, TUBİTAK gibi ülkemizin gözde kuruluşlarında mühendis, yönetici olarak özel projelere imza attım. Benim için bu gözde kuruluşlar, birer okuldu. Çok şey öğrendim. TUBİTAK’da harika bir ekiple beraber, 1996 yılında, ülkemizdeki üniversitelerin internet erişimini sağlayacak ULAKNET ağını ve digital bilgi merkezi  ULAKBİM’i kurarak emekli oldum. Böylece ülkemizdeki bilgiye erişim ve bilginin değerinin yanında içerik kalitesi ve önemine dönüşmesine de tanıklık ettim. O zamandan bu yana, 25 yıldır eğitmen ve danışman olarak ar-ge ve İnovasyon projeleri yapıyorum ve müşterilerimin başarılarına tanıklık ediyorum. Böylece, yenilikçi teknolojilerin ve yaklaşımlarının hayatımızdaki gerçek problemlerin çözümüne sağladığı değeri deneyimlemiş oluyorum. Bu deneyimlerimi üniversitelerde MBA programlarında dersler vererek; kongrelerde, seminerlerde konuşmalar yaparak veya bildiriler, makaleler yazarak gençlerle ve toplumla paylaşıyorum.

2015 yılından itibaren de uluslararası standartlar örgütünün İnovasyon yönetim sistemine ilişkin çalışmalarına Türkiye delegesi olarak katılıyorum. Yılda en az 2 defa, dünyanın her hangi bir ülkesinin bir şehrinde bir hafta sabah 8:00-akşam 18:00 çalışma toplantılarına 5 yıldır katılıyorum. Bizzat çalışma toplantısı yanında, uzaktan bağlanarak ve dokümanları okuyarak, değerlendirerek, önerilerimi sunarak da katkı sağlıyorum. Bu seyahatler için harcamalarım kendime ait olacak şekilde, hak talep etmedim. Standartların yayınlanması sonrasında fikri haklarımı da ulusal standartlar organizasyonumuza bağışladım.  Şimdi İnovasyon alanında 4 standart (İnovasyon yönetimi terimler-tanımlar, İnovasyon yönetim sistemi, işbirliği yönetimi, yetkinlik değerlendirme) yayınlandı. İlgilenenler TSE den satın alabilirler. Şimdi; yenilikçi fikir yönetimi standartı yazım çalışmalarına katılmaya devam ediyorum. Bu süreçte, kaleme aldığım İNOVASYON ile DEĞER KATANLAR isimli kitabım yayına hazır hale geldi. Umarım bu yıl gönlüme sinen bir şekilde yayınlarım. Daha öncesinde, Proje YAPABİLSEM isimli kitabım 2007 de yayınladı. Rahmetli oğlumun da bir üyesi olduğu BİLSEM’li (özel ve üstün yetenekli çocuklar için Bilim ve Sanat Merkezleri) gençler ile birlikte yazdık. Onlar resimlediler ve hikayenin kahramanlarına ve kurgusuna yön verdiler, ben de yenilikçi proje yapmalarını sağlayacak metodları kitaba kattım. Harika bir kitap oldu. Çok seviyorum bu kitabımızı, bir değer paylaşımı örneği bence… Tek baskı yaptırdım, digital bilgi paylaşımına örnek olsun diye, 2008 den bu yana da, internet sitemden pdf formatında ücretsiz indirmelerine olanak sağlıyorum. Sahaflarda çok pahalıya satılıyor, onlarda kazansın tabi ama evden eğitim yapan çocuklarımızın ve gençlerin, internet sitemden ücretsiz indirmesi için, hatırlatmak isterim.  Bağlantısını paylaşmak istiyorum.

http://www.sistemyon.com.tr/images/eserlerimiz/kitap/proje_yapabilsem.pdf

Corona günlerinde ne çok ihtiyacımız var, hayatımıza ve bütünsel yaşama değer katacak yenilikçi projelere… Bende umudumu gençlere yönlendirdim. Bu sebeple geçen sene, UDEMY uzaktan eğitim platformunda GENÇLER İÇİN İNOVASYON (https://www.udemy.com/course/gencler-icin-inovasyon/learn/lecture/14951434#overview) isimli ücretsiz bir eğitim hazırladım. Gençlerimiz çok büyük ilgi gösterdiler. Sadece karantina günlerinde 2000 den fazla öğrencim oldu. Şimdi 35 ülkeden 4000 den fazla genç, yeni dünya için kendilerini nasıl yenileyeceklerini öğreniyorlar.

Firmanızın faaliyetlerinden bahseder misiniz?

Yaklaşık 25 yıldır ar-ge, İnovasyon, teknoloji, verimlilik projeleri yapıyorum. Uzun soluklu yenilikçi projeler, sistemler ile çok sayıda müşterimin uluslararası ödül almalarına, uluslararası itibar kazanmalarına, yenilikçi ürün ve hizmetler ile ekonomik sürdürülebilir başarılarına da tanıklık ettim. Covid-19 sürecinde ONLİNE İNOVASYON MENTÖR’ü (https://mujgancetin.com/danismanlik-hizmeti/inovasyon-yonetimi/online-inovasyon-mentoru) isimli hizmet yeniliğimi devreye aldım ve İnovasyon alanındaki eğitim ve danışmanlık hizmetlerimi digital ortama taşıdım. Şu sıralar çok sayıda STK ile, ‘İnovasyon fırsatları ve yeni dünyanın yeni normalinde nasıl yerimizi alırız’ diye konuşmalar yapıyorum. Böylece umudumuzu kaybetmeden yeni dünyada yenilikçiliğimiz ile yerimizi alalım diye çalışıyorum.

Dahil olduğunuz, yönettiğiniz sosyal girişim projelerinizden bahsedebilir misiniz?

Çok sayıda STK da gönüllü çalışmalar yaptım. Ancak 4 yıl önce rahmetli oğlumla başladığımız BİLİM KIZI (https://bilimkizi.org/) isimli projeme, oğlumu kaybedince ağırlık verdim. Diğer projeler yerine artık emeğimi bu projeye yoğunlaştırdım. Yaşam bilimleri alanında daha çok kızımızın bilimsel çalışmalarıyla hayatımıza değer katacağına inancım ile sadece kızlarımıza burs veriyorum, mentörlük yapıyorum ve altyapılarını ve ağlarını, motivasyonlarını  geliştirmeleri için çalışmalar içerisinde olmaya çalışıyorum.

Son bir yıldır, daha önce bahsettiğim İNOVASYON ile DEĞER KATANLAR isimli kitabımı ve BİLİM KIZI projemi saygın bir STK’ya emanet etmek için görüşmelerimi sürdürüyorum. Amacım; edebi eserlerde telif hakları 70 yıl devam ediyor, insan ömrü sınırlı olduğu için bu kitap satıldığı müddetçe kızlarımıza burs olsun istiyorum. Kitabın basımı, dağıtımı, promosyonu ile birlikte bilim kızlarının burslarının verilmesi ve projenin uzun soluklu olarak sürdürülmesini diliyorum.

Sektörünüz veya işiniz ile ilgili devlet otoritelerinden iyileştirilmesini veya geliştirilmesini istediğiniz konular var mıdır? Varsa nelerdir?

Her şeyi kamu otoritelerine havale eden bir anlayışta değilim. Ancak son 3 yıldır  Ankara’da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TURKAK, TUBİTAK, KOSGEB, MYK vb kamu otoritelerini  ziyaret ederek; ülkemizin sürdürülebilir refahı ve başarısı için İnovasyon yönetimi alanında uluslararası çalışmalarda neler yaptığımı ve Türkiye olarak fırsatlarımızı anlatmaya çalışıyorum. Hatta Corona karantinası nedeni ile ertelediğim toplantılarım oldu.  Taraflı mı bakıyorum bilmiyorum ancak, benim baktığım pencereden Türkiye olarak o kadar çok fırsat görüyorum ki…. Ancak, bu gördüğüm fırsatları tam olarak anlatamıyorum ya da zamanı henüz gelmemiş ki, sesim duyulmuyor.  Ben yine de her fırsatta her mecrada gördüğüm fırsatları anlatmaya devam ediyorum. Son bir aydır; maske ve solunum cihazı üretimi ve ihracatında ülke olarak hayata geçirdiğimiz bu yenilikçi girişimci yaklaşım, yanılmadığımı gösteriyor. İçimi rahatlatıyor ve umutlarımı parlatıyor.

Kuruluşlarda, İnovasyon stratejisi belirler iken, sadece risk analizi önermiyordum. Risk analizini dünya olarak 20 yıldır yapıyoruz, ancak bütün büyük büyük devletler, kuruluşlar; SİYAH KUĞU (Nicholas Taleb’in kitabını önermek isterim) teorisinde olduğu gibi, pandemi olasılığını çok düşük olarak değerlendirdikleri için sağlık altyapıları yetersiz kaldı ve sürü bağışıklığını ülke stratejisi olarak belirlediler, bizde onların çakılmasına  tanık oluyoruz. Siyah Kuğu teorisinde Talep şunu söylüyor ki, içinde yaşadığımız günlerde bizzat tanığız,  ‘Hiç siyah kuğu görmemiş olmamamız, bütün kuğular beyazdır varsayımımızın doğru olduğunu göstermez.’ Ne derin bir görüş değil mi? Covid-19 ile siyah kuğuyu gördük. Şimdi bütün varsayımlarımızı gözden geçirme zamanı. İşletmelerde İnovasyon için VARSAYIM YIKMA DUVARI dediğim bir uygulama yaptırıyordum. ‘Dünyayı algılamamız ve duruşumuz varsayımlarımız üzerine kuruludur. Dünyamızı yenilemek istiyor isek, varsayımlarımızı yıkmalıyız’ diyerek…

Ülkemizin risklere bağışık bir ekonomisi, iş adamı, mühendisi, işçisi, halkı var. Ünlü Sosyolog İbn Haldun’un dediği gibi ‘Coğrafya kaderdir.’ Bizler öyle bir coğrafyadayız ki, her türlü tehdit ve tehlikeye aşılandık. Şimdi fırsat analizi yaparak, doğru stratejiler ile ilerleme zamanımız geldi.

Girişimci gençlere iş kurma ve sürdürülebilirliği sağlama konusu ile ilgili neler önerirsiniz?

Girişimcilik konusunda da her şeyi girişimcilik ile çözecekmişiz gibi bir duruşum yok. Tek taraflı yaklaşımım, bir tek İnovasyon konusunda… Kamu yönetimi olabilir, sivil toplum olabilir, KOBİ olabilir, Kurumsal kuruluş olabilir veya girişimci bir gencin stratup şirketi olabilir…. Yeter ki yenilikçi olalım. Bu yenilikçi duruş ve davranış ise tek seferlik parlak fikirler değil tabi ki. Sürdürülebilir yenilikçilikten bahsediyorum.  Sürdürülebilirlik için; ne olduğumuzu bilerek ve kendimizi tamamlayarak-geliştirerek, stratejimizi hazırlayarak ve sürekli gözden geçirerek güncelleyerek ilerlemeliyiz. Stratejimizi katılımcı bir yaklaşımla hazırlamalıyız. Ancak böyle doğru yolu bulabiliriz. Hedefimize giden yolun doğru yol olduğundan emin olduktan sonra, kaynaklarımızı hedeflerimize ayırabiliriz.

Aynılık ekonomisinden, paylaşım ve değer ekonomisine geçtiğimiz bu günlerde yeni normalleri ancak sürdürebilir yenilik yapmak isteyen girişimci ruhlar belirleyebilir diyerek, başarılar diliyorum.

Röportaj: Canay Gümüşlü Safi