Dünya İnsanı Olabilmek…

Kapsamı oldukça geniş bir tabir, dünya insanı olabilmek… Her birimiz, belirli bir yörenin kültürü ile yetişiyor ve üzerine eklediklerimizle kendimize has bir karakter oluşturuyoruz. Hepimizin kabulleri, kırmızı çizgisi, farklı farklı dünya görüşleri var. Sadece kendi doğrularımızdan oluşan bir dünyada yaşamadığımızdan, çevremizle iştigal halindeyken, yüzlerce farklı kültür ve karakter ile karşılaşıyor ve onlarla zaman zaman iş birliği yapıyor ya da çatışıyoruz.

Yetiştiğimiz şehir, vatandaşı olduğumuz ülke, anne ve babadan gelen kültür, alışkanlıklar, yaşadıklarımıza bağlı olarak bizleri değiştirmekte, başka bir tabirle, yoğurmaktadır. Tabii ki bu etmenlere ilave olarak oldukça önemli bir unsuru daha unutmamak gerek. Aldığımız eğitim de bizleri farklı noktalara getiriyor. Sonuç olarak uzmanlaştığımız konuya göre, farklı ülkelerde eğitim veya iş hayatına devam edebiliyoruz. Uluslararası iş yaşamı, farklı kültürlerden insan tanımak için oldukça güzel bir fırsattır. Bu vesileyle, herhangi bir vakada kendimizin verdiği tepki ile başkalarının verdiği tepkiyi görmek, farklılıkları analiz etmek ve avantaja dönüştürmek de bizim elimizde.

“Dünya İnsanı Olmak” insan sevmekle ilintilidir bence. Hümanist olabilme ile başlar ve nereye giderseniz gidin, sizinle gelir bu sevgi. Bir tebessümün, bir fincan kahve ikramının, ufak bir yardımın tahmin edemeyeceğiniz bir etkisi olur kişilerin üzerinde.

Tabii ki sadece bununla kalmaz dünya insanı olabilmek. Bir diğer unsur da farklılıklara, farklı kültürlere saygı duyabilmektir. Aslında bu farklılıkları anlamaya çalışmak, diğer kültürleri öğrenmeye çalışmak, bizi iş ve sosyal hayatımızda bir adım daha öne çıkarır. Örneğin gittiğiniz ülkenin tarihini, önemli olaylarını bilmek, hassas oldukları davranışları, teamülleri, alışkanlıkları bilmek, bunlar ile ilgili bir genel kültürünüzün olması, farkındalığınızı artıracaktır.

Sürekli öğrenmek ve okumak da bizleri, farklılıklara daha açık ve daha hazırlıklı kılar. Gerçeklik olarak dayatılanları sorgulamanızı ve farklı kaynaklardan sağlamasını yapmanızı kolaylaştırır. Bunu bir rutin haline getirdiğinizde hayat görüşünüzü de şekillendirmiş olursunuz. Dünya insanı olabilmek, aslında yaşamın gelip geçici olduğunu ve etkileşimlerin kalıcı olduğunu idrak edebilmektir. Kendi kültürünü ve değerlerini unutmadan, değişikliklere açık olmak insana ciddi bir deneyim katar. Fotoğrafa daha geniş perspektiften bakmanızı, olayları analiz ederken çok yönlü ve objektif olmanızı sağlar. Duygularımızla birlikte, mantığımızı da aynı ölçüde kullanabildiğimiz zaman, düşünceleri, olayları ve davranışları daha iyi anlayabiliriz ve analiz edebiliriz.

Dünya insanı olabilmek biraz da empati gerektirir. Karşı tarafın yerine kendini koyabilmek, onun yetiştiriliş tarzını anlayabilmek, doğru kararlar almak için gerekli faaliyetlerdir. Karşınızdakinin demek istediğini dikkatle dinlemeden ve olayları anlamaya çalışmadan alınan pozisyon, verilen karar sağlıklı olmaz, sonunda daha büyük sorunlara neden olur.  Ne yazık ki, iletişim eksikliğinin neden olduğu çatışmalar, şiddet ile son bulabiliyor.

Kendi yaşadığımız coğrafyada bile dünya insanı olabilmek gereklidir bence. Soğukkanlı olabilmek, yerinde ve kararınca konuşmak, bireylere saygılı olmak, objektif olmak ve empati kurabilmek hepimizin ihtiyaç duyduğu şeylerdir. Bu olguları karakterimize oturttuğumuzda,  çevremizde güvenilirliğimiz pekişir ve sosyal hayatımızdan, yaptığımız ticarete, aile yaşamımızdan eğitim hayatımıza, her alanda bizi daha tutarlı ve daha tercih edilir hale getirir.

Dünya insanı olabilmek, nerede yaşarsak yaşayalım, davranışlarımızı, kendi deneyimlerimizden çıkardığımız derslerle ve karşımızdakine empati yaparak ortaya koyabilmemiz ve bunu artık refleks olarak yapıyor olmamızdır. Bu tezi biraz daha açmak gerekirse, hayatımız boyunca kendi yaşadığımız sıkıntılardan yola çıkarak, bu sıkıntılar başkalarının başına geldiğinde, onları sarıp sarmalamak yerine, bir kenardan, onların sorunlar ile nasıl başa çıktığını mı izliyoruz? Ya da daha kötüsü, onların da, bizim olumsuz etkilendiğimiz olaylardan onların da zarar görmesi hoşumuza mı gidiyor?  Bu çok kritik bir soru bence, insanın kendini, vicdanını, insan sevgisini sorgulayabilmesi adına, bu soruya verilecek cevabın, içimizdeki eğilimi yansıtması adına.

Sonuç olarak başlangıcı belli ve sonu biz bilmesek de belli olan bir yolda ilerlemekteyiz. Bu yolda, bir çok ömürdaşımız var. Herkesin gayesi aynı, Maslow’un ihtiyaçlar teorisindeki piramitten de hatırladığımız bir temel ihtiyaçlar ve eğitimimiz, farkındalığımız arttıkça eklenen birey olma ve kabul görme gereksinimleri. Bu ihtiyaçlara kaynak ararken, elbette birbirimiz ile çelişen, çatışan menfaatlerimiz oluyor ve olacak. Önemli olan bu durumlarda gösterdiğimiz davranışlar ve tepkiler. Soğuk kanlı ve ferasetli olmaya çalışırken, haksızlık yapmamaya ya da haksızlığa uğramamaya dikkat edebiliyor muyuz? Ulus, ülke, kültür farklılığından bağımsız bir şekilde, adaleti, empati kurmayı ve duyarlı olabilmeyi çoğunlukla hatırlayıp uygulamaya başladığımızda, dünya insanı olma yolundayız diye düşünüyorum.

Ünlü mutasavvıf Yunus Emre’nin o güzel sözü ile yazımı bitirmek isterim: “Yaratılanı severiz Yaradan’dan ötürü.” Herkese gereksiz detaylardan, gereksiz dayatma ve hırstan uzak, mutlu ederken mutlu olabildiği, dünya insanı olarak ülkesine, ailesine, kendisine daha faydalı olacağı müreffeh günler diliyorum.

Canay Gümüşlü Safi

cgsafi@isteilham.com Bizi sosyal medya hesaplarımızdan da takip edebilirsiniz.